शेती तंत्र

आजच्या बदलत्या जीवनशैलीनुसार वा जनजागृतीमुळे लोक पुन्हा नैसर्गिक पदार्थांपासून तयार केलेल्या साधनसामग्रीकडे वळत आहेत. त्यापैकीच एक पदार्थ म्हणजे हळदीचे ओलिओरेझीन. हा हळदीपासून बनविलेला एक मूल्यवर्धित पदार्थ आहे. जागतिक आकडेवारीनुसार भारत हळद उत्पादनात, निर्यातीत सर्वात अग्रेसर देश आहे. संपूर्ण जगातील हळद उत्पादनापैकी 78 टक्के उत्पादन भारतात होते. पैकी 60 टक्के हळदीच्या निर्यातीतून भारताला दरवर्षी 100 कोटी रुपयांचे परकीय चलन मिळते. भारतामध्ये आंध्र प्रदेश व तामिळनाडू राज्यांतून देशभरातील 50 टक्के हळदीचे उत्पादन मिळते. त्यामध्ये उत्पादनानुसार महाराष्ट्राचा सातवा क्रमांक लागतो. हळकुंडातील प्रमुख घटक (प्रति 100 ग्रॅम) ः अ. क्र. घटक वजन 1. प्रथिने 8.6 ग्रॅम 2. स्निग्ध पदार्थ 8.9 ग्रॅम 3. कर्बोदके 63.0 ग्रॅम 4. तंतूमय पदार्थ 6.9 ग्रॅम 5. खनिजे 6.8 ग्रॅम 6. कॅल्शियम 0.2 ग्रॅम 7. फॉस्फर...

भारताच्या भौगोलिक मानांकन प्राप्त उत्पादनांना ब्रिटन, दक्षिण कोरिया आणि बहारीन या देशांमध्ये लाभत आहे नवी बाजारपेठ स्थानिक दृष्ट्या भौगोलिक मानांकन (जीआय) प्राप्त कृषी उत्पादनांच्या निर्यातीला प्रोत्साहन देण्यासाठी नवी उत्पादने आणि नव्या निर्यात बाजारपेठा शोधण्यासाठी केंद्र सरकार प्रयत्नशील आहे. दार्जीलिंग चहा आणि बासमती तांदूळ या भारताच्या दोन लोकप्रिय भौगोलिक मानांकन प्राप्त कृषी उत्पादनांना जगभरातल्या बाजारपेठेत स्थान प्राप्त केले आहे. देशाच्या विविध भागात अशी भौगोलिक मानांकन प्राप्त उत्पादने आहेत ज्यांचा स्वतःचा ग्राहकवर्ग आहे आणि अधिक संभाव्य ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्यासाठी त्यांच्या योग्य विपणनाची आवश्यकता आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या ‘व्होकल फॉर लोकल’ आणि ‘आत्मनिर्भर भारत’ संकल्पनेला अनुसरत, अपेडा अर्थात  कृषी आणि प्रक्रिया खाद्य उत्पादन निर्यात विकास प्राधिकरणाने, आपल्या देशा...

पालक ही अतिशय लोकप्रीय पालेभाजी असून या भाजीपाला पिकाची लागवड वर्षभर करता येते. तसेच या भाजीला सतत मागणी असते. पालकातील पोषणमुल्‍ये लक्षांत घेता पालकाची लागवड मोठया प्रमाणावर होणे आवश्‍यक आहे. पालकाच्‍या भाजीत अ आणि क जीवनसत्‍वे भरपूर प्रमाणात असतात तसेच प्रोटीन्‍स आणि कॅल्शिअम, लागवडीसाठी लोह, फॉस्‍फरस इत्‍यादी खनिजे भरपूर प्रमाणात असतात. पालकांचा उपयोग भाजी, आमटी, सूप, भजी इत्‍यादीमध्‍ये करतात. पालकाची भाजी काही प्रमाणात सारक आहे. हवामान पालक हे कमी दिवसांत तयार होणारे हिवाळी पीक असल्‍यामुळे महाराष्‍ट्रात कडक उन्‍हाळयाचे एक दोन महिने वगळून वर्षभर पालकाची लागवड करता येते. थंड हवामानात पालकाचे उत्‍पादन जास्‍त येऊन दर्जा चांगला राहतो. तर तापमान वाढल्‍यास पीक लवकर फूलो-यावर येते आणि दर्जा खालावतो. जमीन पालकाचे पीक विविध प्रकारच्‍या जमिनीत घेता येते. खारवट जमिनीतही पालकाचे पीक चा...