शेती तंत्र

कोंबडयांची निगा : कोंबडयांचे तीन गट पडतात. पहिला गट आठवडयापर्यत, दुसरा 9 ते 18 – 20 आठवडयापर्यंत व तिसरा 18 – 20 आठवडयानंतर. खाद्याचे देखील तीन प्रकार असतात. आठ आठवडयापर्यंत चिक मॅश, 9 – 16 / 18 आठवडयांपर्यंत ग्रोअरमॅश व त्‍यानंतर लेअर मॅश असे म्‍हणतात. या तिन्‍ही प्रथिनांचे प्रमाण अनुक्रमे 22,14 व 16 टक्‍के असावे. खाद्यात दोन प्रकारचे अन्‍नघटक असावेत. 1) ऊर्जा पुरविणारे 2) प्रथिने पुरविणारे. ऊर्जा पुरवियासाठी मका, ज्‍वारी, बाजरी, बारली, गहू ही धान्‍ये वापरतात तर प्रथिनांसाठी शेंगदाणा, सोयाबीन, तीळ पेंड तसेच मासे, मटण, खत इत्‍यादींचा उपयोग करावा. कोंबडयांचे खादय : एकूण खर्चाच्‍या 60 – 70 टक्‍के खर्च खाद्यावर होतो. त्‍यासाठी ते किफायतशीर ठरण्‍यासाठी खादय संपूर्णत: व चांगले असावे. खादय वाया जाणार नाही अशा चांगल्‍या भांडयात अर्धेभरुन व्‍य‍वस्थित खाऊ घालावे. खाद्यातील अन्‍नघटक (टक्‍के):  ...

कांदा हे व्‍यापारिदृष्‍टया सर्वात महत्‍वाचे भाजीपाला पिक आहे. भारतीयांच्‍या आहारात कांद्याचा वापर सर्रास केला जातो. कांदा पिकविणा-या राज्‍यात क्षेत्र व उत्‍पादनाच्‍या बाबतीत महाराष्‍ट्र अग्रस्‍थानी आहे. महाराष्‍ट्रामध्‍ये अंदाजे 1.00 लाख हेक्‍टरवर कांद्याची लागवड केली जाते. महाराष्‍ट्रामध्‍ये नाशिक, पुणे, सोलापूर, जळगांव, धुळे, अहमदनगर सातारा हेक्‍टरी जिल्‍ हेक्‍टरी कांदा पिकविण्‍याबाबत प्रसिध्‍द आहेत. तसेच मराठवाडा विदर्भ व कोकणात सुध्‍दा काही जिल्‍हयांमध्‍ये कांद्याची लागवड केली जाते. नाशिक जिल्‍हा हा महाराष्‍ट्रात नव्‍हे तर सबंध भारतात कांदा पिकविण्‍यात प्रसिध्‍द आहे. एकूण उत्‍पादनापैकी महाराट्रातील 37 टक्‍के तर भारतातील 10 टक्‍के कांद्याचे उत्‍पादन एकटया नाशिक जिल्‍हयात घेतले जाते. हवामान कांदा हेक्‍टरी हिवाळी हंगामातील पिक असून महाराष्‍ट्रातील सौम्‍य हवामानात कांद्याची 2 ते 3 पिके घ...

गांडूळखत म्हणजे गांडूळाच्या नैसर्गिक कार्य करण्याच्या सवयीचा उपयोग करुन सेंद्रिय पदार्थापासून तयार झालेले खत. यात नत्र, स्फुरद, पालाश, कॅल्शियम, संजिवके आणि सूक्ष्मद्रव्ये इत्यादीचे प्रमाण शेणखतापेक्षा अधिक असते. यात गांडूळाचे अंडीपुंज असून उपयुक्त जिवाणू आणि प्रतिजैविके असतात. गांडूळ खताचे उत्पादन चार पद्धतीने उदा. कुंडी पद्धत, टाकी पद्धत, खड्डा पद्धत आणि बिछाना पद्धतीने करतात. शेतकऱ्यांच्या शेतवार मोठ्या प्रमाणावर गांडूळखत तयार करण्यास खड्डा पद्धत अधिक सोयीची आहे. गांडूळ खत तयार करण्याची पद्धत : गांडूळ खत मोठ्या प्रमाणात तयार करण्यासाठी खालील पद्धतीचा वापर केला जातो. 1. खड्डा पद्धत (3 मी. लांब 2 मी. रुंद 0.6 मी. खोल) 2. सिमेंट हौद पद्धत (3 मी. लांब 2 मी. रुंद 0.6 मी. खोल) 3. बिछाना पद्धत (3 मी. लांब 2 मी. रुंद 0.6 मी. खोल) गांडूळ खत तयार करण्याच्या वरील पद्धतीपैकी आपल्या सोयीनुसार एक प...

वनस्पतींना आवश्यक असणारी अन्नद्रव्ये अ) मुख्य अन्न्द्रव्ये (अधिक प्रमाणात लागणारी) कर्ब, प्राणवायू आणि हायड्रोजन ही हवा आणि पाण्यातून मिळतात व नत्र, स्फुरद आणि पालाश ही जमिनीतून मिळतात. ब) दुय्यम अन्नद्रव्ये (मध्यम प्रमाणात लागणारी) चुना, मॅग्नेशियम आणि गंधक जमिनीतून मिळतात. क) सूक्ष्म अन्न्द्रव्ये (कमी प्रमाणात लागणारी) जस्त, लोह, मँगनीज, तांबे, मॉलीब्डेनेम, बोरॉन, क्लोरीन आणि सोडीयम जमिनीतून मिळतात. खतांचे प्रकार :      (अ) सेंद्रिय खते व (ब) रासायनिक खते (अ) सेंद्रिय खते : वनस्पती, प्राणी आणि जीवजंतू यांच्या अवशेषापासून मिळणाऱ्या खतास सेंद्रिय खत असते म्हणतात. या खतांमध्ये अन्नद्रव्याचे प्रमाण रासायनिक खतापेक्षा कमी असते, म्हणून यांची मात्रा फारच अधिक वापरावी लागते. ही खते पिकांना सावकाश लागू पडतात आणि जमिनीच्या भौतिक गुणधर्मावर अनुकूल परिणाम होऊन जमिनीचा पोत सुधारतो तसेच जलधारणा श...