शेती तंत्र

ऊस हे महराष्ट्रातील एक महत्वाचे नगदी पिक आहे. या पिकामुळे महाराष्ट्राची आर्थिक, सामाजिक आणि शैक्षणिक प्रगती होण्यास मदत झाली आहे. राज्यातील एकूण उसाखालील क्षेत्रापैकी ४० ते ४५% खोडव्याचे क्षेत्र असूनही एकूण उत्पादनात खोडव्याचा हिस्सा मात्र ३० ते ३५% इतकाच आहे. ऊस तोडणीनंतर उसाच्या शेतामध्ये भरपूर पाचट पडलेले असते. पाचटाचे महत्व ऊस उत्पादकांना न कळल्याने बहुतांशी शेतकरी पाचट पेटवून देतात व त्यामुळे पाचटाच्या रूपाने उपलब्ध असणाऱ्या अत्यंत मौल्यवान अशा सेंद्रिय पदार्थांची व अन्नद्रव्यांची नासाडी करतात. ऊस शेतीमध्ये मोफत मिळणारा महत्वाचा सेंद्रिय पदार्थ म्हणजे पाचट. उसाच्या पाचटात ०.५% नत्र, ०२% स्फुरद, ०.७ ते १% पालाश आणि ३२ ते ४०% सेंद्रिय कर्ब असते. यासाठी शेतकऱ्यांनी पाचटाचा खोडवा उसामध्ये आच्छादन म्हणून वापर करावा. खोडवा पिक घेताना विचारात घ्यावयाच्या बाबी:  सर्वसाधारण १५ फेब्रुवारी...

खडकाचा प्रकार, निचऱ्याचा अभाव, पाण्याचा बाष्पीभवनाचा वेग, रासायनिक खते व कीडनाशके यांचा वाढता वापर आदी कारणांमुळे पाणी क्षारयुक्त होते. त्यामुळे जमिनीतील पाणी सिंचनासाठी वापरताना पाणी परीक्षण करून घेणे आवश्यक आहे. पाणीतपासणीसाठी पाण्याचा नमुना घेताना तो योग्य पद्धतीने घेणे हेही महत्त्वाचे आहे. अन्यथा निरीक्षणे चुकून त्याप्रमाणे उपाययोजनाही चुकण्याची शक्यता असते. त्यासाठी पाण्याचा नमुना घेण्यासाठी खालील पद्धतीचा अवलंब करावा. • पाण्याचा नमुना गोळा करण्याची पद्धत : - पाण्याचा नमुना हा प्रतिनिधिक स्वरुपाचा असावा. सर्वसाधारणपणे सूर्योदयाच्या सुमारास पाण्याचा नमुना घ्यावा. त्यानंतर २४ तासांच्या आत प्रयोगशाळेत तपासणीसाठी पाठवावा. अनुमान जास्त अचूक येण्यासाठी त्याची मदत होते. - पाण्याचा नमुना घेण्यापूर्वी आदल्या दिवशी विहिरीच्या पाण्याचा उपसा होणे आवश्यक आहे. दुसऱ्या दिवशी सूर्योदयाच्या वेळी ब...