Monday, December 1

शेती तंत्र

सोयाबीन पिवळे पडत असल्‍यास करा उपाय योजना
शेती तंत्र

सोयाबीन पिवळे पडत असल्‍यास करा उपाय योजना

परभणी जिल्‍हयात काही भागात सोयाबीन पिवळे पडत असुन यावर वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातील कृषि तंत्रज्ञान माहिती केंद्राने पुढील उपाय योजना सुचविले आहेत.  लोह (फेरस) या सूक्ष्म अन्नद्रव्यांच्या कमतरतेमुळे सोयाबीनच्या झाडामध्ये “क्लोरोसिस” लक्षणे निर्माण होऊन सोयाबीन पिवळे पडते, ही एक पिकातील शारीरिक विकृती आहे. क्लोरोसिसची लक्षणे  लोह (फेरस) या सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता सर्वप्रथम कोवळ्या पानांवर दिसून येते. हरितद्रव्याच्या अभावामुळे पानांच्या शिरांमधील भाग पिवळा पडतो आणि शिरां फक्त हिरव्या दिसतात. सोयाबीनचे प्रथम ट्रायफोलिएट पाने हिरवी राहतात कारण लोह हे अन्नद्रव्य अचल (वाहू न शकणारे) आहे.  लोह रोपट्यात स्थिर होऊन साठविली जाते. म्हणूनच, नवीन पानांमध्ये लक्षणे दर्शविली जातात. पाने पिवळी पडल्यामुळे हरितद्रव्य कमी होऊन प्रकाश संश्र्लेषण क्रिया मंदावते, वाढ खुंटते आणि उत्पादनही कमी...
सोयाबीन पिकावरील खोडमाशी व चक्रीभुंगा किडींचे करा वेळीच व्यवस्थापन
शेती तंत्र

सोयाबीन पिकावरील खोडमाशी व चक्रीभुंगा किडींचे करा वेळीच व्यवस्थापन

ज्या शेतक-यांनी सोयाबीन पिकाची पेरणी जुन महिन्याच्या पहिल्या पंधरवाड्यात केली त्यांचे पीक २५ ते ३० दिवसांचे आहे, या पिकावर खोडमाशीचा प्रादुर्भाव दिसुन येत आहे. तर ज्या शेतक-यांनी जुलै महिन्याच्या दुस-या आठवडयात पाउस झाल्यानंतर पेरणी केली आहे अशा पिकावरसुद्धा पुढील काही दिवसात खोडमाशी व चक्रीभुंगाचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शेतकरी बंधुनी जागरूक राहून एकात्मिक कीड व्यवस्थापनाचा अवलंब करण्‍याचे आवाहन वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातील किटकशास्‍त्र विभागाने केले आहे. खोडमाशी प्रादुर्भाव : खोडमाशी लहान काळया रंगाची असुन पानांवर व देठावर अंडी देते. अंडयातुन निघालेली फिकट पिवळया रंगाची प्रथम पानाच्या शिरेला छिद्र करते नंतर पानाच्या देठातून फांदीत किंवा झाडाच्या मुख्य खोडात प्रवेश करुन आतील भाग पोखरुन खाते. अळी खोडमाशीचा प्रादुर्भाव पिक लहान असतानाच सहजपणे ओळखु येतो. जर झा...
बी.टी. कपाशीवरील मावा व तुडतुडे किडींचे करा एकात्मिक व्यवस्थापन
शेती तंत्र

बी.टी. कपाशीवरील मावा व तुडतुडे किडींचे करा एकात्मिक व्यवस्थापन

सद्यपरिस्थितीत कपाशी पिक रोप अवस्थेत असुन सुरुवातीच्या काळात कपाशी पिकावर प्रामुख्याने मावा आणि तुडतुडे या रसशोषक किडींचा प्रादुर्भाव दिसुन येतो. कोरडवाहू कापुस पिकावर मावा या किडीचा प्रादुर्भाव जुलैच्या दुस-या आठवडयापासुन आढळुन येतो. तर तुडतुडयांचा प्रादुर्भाव जुलैच्या शेवटच्या आठवडयापासुन आढळून येतो. मावा हि किड रंगाने पिवळसर किंवा फिकट हिरवी असुन आकाराने अंडाकृती असते. मावा व त्यांची पिल्ले पानाच्या खालच्या बाजुने आणि कोवळया शेंडयावर समुहाने राहून त्यातील रसशोषण करतात. अशी पाने निस्तेज होउन आकसतात व खालच्या बाजुस मुरगळलेली दिसतात, त्यामुळे झाडाची वाढ खुंटते. मावा आपल्या शरिरातुन गोड चिकटद्रव बाहेर टाकतो, त्यामुळे पानावरील भाग चिकट बनतो कालांतराने त्यावर काळी बुरशी वाढून पानावर काळा थर जमा झालेला दिसतो. त्यामूळे पानाच्या अन्न निर्माण प्रक्रियेत अडथळा निर्माण झाल्यामुळे झाडाच्या वाढीवर वि...
मृगबहारातील केळी लागवड
शेती तंत्र

मृगबहारातील केळी लागवड

क्षेत्राच्‍या व उत्‍पन्‍नाच्‍या दृष्‍टीने आंब्‍याच्‍या खालोखाल केळीचा क्रमांक लागतो. केळीच्‍या उत्‍पन्‍नात भारताचा दुसरा क्रमांक लागतो. भारतात अंदाजे दोन लाख वीस हजार हेक्‍टर क्षेत्र केळीच्‍या लागवडीखाली आहे. केळी उत्‍पादन करणा-या प्रांतात क्षेत्राच्‍या दृष्‍टीने महाराष्‍ट्राचा जरी तिसरा क्रमांक लागत असला तरी व्‍यापारी दृष्‍टीने किंवा परप्रांतात विक्रीच्‍या दृष्‍टीने होणा-या उत्‍पादनात महाराष्‍ट्राचा पहिला उत्‍पादनापैकी सुमारे 50 टक्‍के उत्‍पादन महाराष्‍ट्रात होते. सध्‍या महाराष्‍ट्रात एकूण चौवेचाळीस हजार हेक्‍टर क्षेत्र केळीच्‍या लागवडीखाली असून त्‍यापैकी निम्‍म्‍यापेक्षा अधिक क्षेत्र जळगांव जिल्‍हयांत आहे.   म्‍हणून जळगांव जिल्‍हाला केळीचे आगार मानले जाते. मुख्‍यतः उत्‍तर भारतात जळगाव भागातील बसराई केळी पाठविली जाते. त्‍याचप्रमाणे सौदी अरेबिया इराण, कुवेत, दुबई जपान व युरोपमधील बाजारपेठ...
गाईंमधील वांझपणाची समस्या आणि त्यावर उपाय
शेती तंत्र

गाईंमधील वांझपणाची समस्या आणि त्यावर उपाय

महाराष्ट्रात बहुसंख्य शेतकर्‍यांजवळ गुरेढोरे आहेत. बरेच जण दुग्धव्यवसाय करतात व त्यांच्याजवळ माद्या असतात. या माद्यांमध्ये प्रजनन संस्थेसंबंधी काही समस्या येतात. या समस्यांपैकी एक समस्या म्हणजे वांझपणा, ही समस्या वेळीच ओळखून त्यावर उपाय करणे गरजेचे आहे. (more…)
भुईमूग लागवडीसाठी  पॉलिथीन आच्छादनाचा वापर
शेती तंत्र

भुईमूग लागवडीसाठी पॉलिथीन आच्छादनाचा वापर

भुईमुगाची उत्पादकता वाढविण्यासाठी उच्च तंत्रज्ञानाचा वापर करणे ही काळाची गरज आहे. बदलत्या वातावरणाचा विचार करता, पाण्याचा व अन्नद्रव्यांचा कार्यक्षम वापर करून उत्पादन वाढविण्यासाठी भुईमूग लागवडीमध्ये पॉलिथीन आच्छादनाचा (मल्चिंग) वापर करणे अधिक फायदेशीर आहे. पॉलिथीन आच्छादन वापराचा प्रचार, प्रसार पाहिजे त्या प्रमाणात झालेला नाही. त्यामागचे प्रमुख कारण म्हणजे या तंत्रज्ञानाची बर्‍याच शेतकर्‍यांना पुरेशी माहिती नाही. पॉलिथीन आच्छादन म्हणजे काय? पेरणीआधी वाफ्यांवर पॉलिथीन मल्चिंग फिल्म अंथरून त्यावर पेरणी करणे म्हणजे पॉलिथीन आच्छादन होय. या पद्धतीचा वापर सर्वप्रथम जपान या देशात करण्यात आला. त्यानंतर चीनने भुईमूग लागवडीसाठी पॉलिथीन आच्छादनाचा वापर करून नेत्रदीपक प्रगती केली. अलिकडच्या काळात भारतातसुद्धा भुईमूग लागवडीसाठी पॉलिथीन मल्चिंगचा वापर करून प्रचलित पद्धतीपेक्षा २-३ पट उत्पादन घेण्यात ...