शेती तंत्र

पाळीव जनावरे निरनिराळया रोगांनी आजारी पडतात. आजारी जनावराला प्रत्येक वेळी ताबडतोब पशुवैद्यकाची मदत मिळेलच असे नाही. अशा परिस्थितीत पशुपालकास जनावरांना होणारे सर्व सामान्य रोग व त्यावरील प्राथमिक उपचार तसेच प्रतिबंधात्मक उपाय माहिती असल्यास जनावरातील मृत्युचे तसेच अनुउत्पादकाचे प्रमाण कमी होण्यास मदत होईल. जनावरांत सर्व साधारणपणे आढळणारे रोग खालील प्रमाणे आहेत. (१) हगवण : हगवणीचे प्रमाण नवजात वासरात जास्त आढळते. विशेषत: म्हशीच्या वासरामध्ये हगवणीमुळे होणा-या मृत्युचे प्रमाण जास्त आढळुन आले आहे. ज्या वासरांना जन्मानंतर एका तासाच्या आत चिकाचे दुध मिळत नाही, अशी वासरे हगवणीमुळे दगावण्याची शक्यता जास्त असते,  हा रोग जिवाणुमूळे होतो. कुजलेले अन्न खाणे, घाणेरडे पाणी पिणे किंवा हिरवा चारा प्रमाणाबाहेर खाणे यामुळेही रोग होण्यास चालना मिळते. या रोगाने आजारी असलेले वासरु करडी, पांढरी संडास करते. दुध...